A Ghazal

If we tell you to

light up the house with a lamp,

you'll light it up with a fire.

If we ask you to catch the thief
who broke into the house,

you'll simply arrest

the whole of house members

and send them to the jail.

If we give you

a holy book of humanity

to go through it,

you'll surely throw it away

and burn it down

in the streets of commune.

If we talk of humanity,
you’ll stare at us
as if we are devils.

If we want to smell the
fragrance of flowers,
you’ll just spoil it
by blasting the bombs
and live on with
the corpse smells.

If we just sit down waiting
for the prophets to come,
you’ll stand on
holding the Thrishuls and the Crosses
in your hands.

From Kannada: Jambanna Amarachinta
To English: Uday Itagi

ಆಟಿಕೆಗಳು

ಮಗನೇ,
ಮಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಸಂಭ್ರಮ ಸಡಗರಗಳಿಂದ
ಮುರಿದ ಆಟಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಡುತ್ತಾ
ಇಡಿ ಮುಂಜಾನೆ ಕಳೆಯುತ್ತಿರುವೆಯಲ್ಲ
ನೀನೆಷ್ಟೊಂದು ಸುಖಿ!?
ನಿನ್ನ ಆಟವೇನಿದ್ದರೂ
ಮುರಿದ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಆಟಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತ್ರ!
ಆದರೂ ಎಷ್ಟೊಂದು ಖುಶಿ, ಸಂತೋಷ ನಿನಗೆ!
ನಾನೊಬ್ಬ ಮೂರ್ಖ
ನನಗೆ ತಿಳಿಯದು ಅವುಗಳ ಬೆಲೆ
ಸುಮ್ಮನೆ ಮುಸಿ ಮುಸಿ ನಗುತ್ತೇನೆ ಅವುಗಳ(ಮುರಿದ ಆಟಿಕೆಗಳ)ತ್ತ ನೋಡಿ.

ನಾನೋ
ಬೆಳ್ಳಂಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಕುಳಿತಿರುವೆ
ಕೂಡುತ್ತಾ, ಕಳೆಯುತ್ತಾ, ಗುಣಿಸುತ್ತಾ, ಭಾಗಿಸುತ್ತಾ ಕಡತಗಳಲ್ಲಿ ಮೈ ಮರೆತಿರುವೆ.
ನಂದೂ ಒಂದು ಆಟವೇ,
ಅಂಕಿ-ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಆಟ!
ಬಹುಶಃ ನನ್ನಾಟವನ್ನು ನೋಡಿ ನಗುವ ಸರದಿ ಈಗ ನಿನ್ನದು
"ಎಂಥ ಪೆದ್ದ ಅಪ್ಪ! ಯಾವುದೋ ಮೂರ್ಖರ ಆಟವನ್ನು ಆಡುತ್ತಾ
ಸುಂದರ ಮುಂಜಾನೆಯನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವನಲ್ಲ?" ಎಂದು.
ಏನು ಮಾಡಲಿ ಮಗನೆ?
ನನಗೆ ನಿನ್ನ ಹಾಗೆ
ಮುರಿದ ಕಡ್ಡಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ಮಣ್ಣ ಕುಡಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ
ಆಡುತ್ತಾ ಆಡುತ್ತಾ ಮೈ ಮರೆಯುವ ಕಲೆ ಎಂದೋ ಮರೆತು ಹೋಗಿದೆ.
ಈಗೇನಿದ್ದರೂ
ನನ್ನ ಆಟ ಬರಿ
ನಗನಾಣ್ಯ, ಬೆಳ್ಳಿ, ಬಂಗಾರದ ಸಾಮಾನುಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತ್ರ!

ನೀನೋ
ದಿನವೂ ಮತ್ತದೇ ಮುರಿದ ಹಳೆಯ ಆಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಹರವಿಕೊಂಡು
ಆಡುತ್ತಾ ಆಡುತ್ತಾ ಖುಶಿಪಡುತ್ತಿ.
ಆದರೆ ನಾನು?
ನಾನು ಸಮಯ, ಶಕ್ತಿಯೆರಡನ್ನೂ ವ್ಯಯಗೊಳಿಸುತ್ತೇನೆ
ದುಬಾರಿ ಸಾಮಾನುಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಲು.
ಆದರೂ ಮೈ ಮರೆಯಲಾಗದು ನನ್ನಾಟದಲ್ಲಿ,
ಗಳಿಸಲಾಗದು ಆ ನಿನ್ನ ಆ ಖುಶಿಯನ್ನು.
ಒಂದು, ಇನ್ನೊಂದು, ಮತ್ತೊಂದು, ಮಗದೊಂದು
ಹೀಗೆ ಒಂದಾದ ಮೇಲೊಂದರಂತೆ
ನನ್ನ ಮುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಇವೆ ಆಸೆಗಳು

ಮಿತಿಯಿಲ್ಲ ಅವಕೆ ಸಾಗರದಂತೆ
ಆದರೂ ಗಟ್ಟಿಯಿರದ ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡು
ತೀರದಾಸೆಗಳ ಸಾಗರವನ್ನು ದಾಟಲು ತಿಣಿತಿಣುಕಿಡುತ್ತೇನೆ.

ದಾಟುತ್ತೇನೆಯೇ?
ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ!

ಮೂಲ: ರಬೀಂದ್ರನಾಥ್ ಟ್ಯಾಗೋರ್
ರೂಪಾಂತರ: ಉದಯ ಇಟಗಿ

ಕ್ಲಾಸ್ ರೂಮಿನಲ್ಲಿ ಡಾಕ್ಟರ್ ಇದ್ದಾರೆಯೆ?

ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ನಾನು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಸೆಭಾ ಯೂನಿವರ್ಷಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಘಟನೆ ಜರುಗಿತು. ಲಂಡನ್‍ನಲ್ಲಿ ಓದಿ ಬಂದ ನನ್ನ ಲಿಬಿಯನ್ ಅಧ್ಯಾಪಕ ಮಿತ್ರರೊಬ್ಬರು "Indian teachers are overqualified, but they are under skilled" ಅಂತ ನೇರವಾಗಿ ಆಪಾದಿಸಿದರು. ಅಂದರೆ ಅವರ ಆಪಾದನೆಯ ತಿರುಳು ಇಷ್ಟೇ ಆಗಿತ್ತು: ಭಾರತೀಯ ಅಧ್ಯಾಪಕರು (ಎಲ್ಲರೂ ಅಲ್ಲ) ಏನೇ ಎಮ್.ಫಿಲ್. ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದರೂ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮನಮುಟ್ಟುವಂತೆ ಪಾಠ ಮಾಡುವದರಲ್ಲಿ ಸೋತು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಅವರಿಗೆ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುವ ಕಲೆಯಾಗಲಿ, ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಸಂವಹಿಸುವ ಕಲೆಯಾಗಲಿ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು. ಅವರ ಈ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ ಮೊದಲಿಗೆ ನನಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಸಿವಿಸಿಯಾಯಿತಾದರೂ ಅವರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವದು ಬರಿ ಎಮ್.ಫಿಲ್. ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದವರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಎಂದೂ ಹಾಗೂ ನಾನು ಯಾವುದೇ ಎಮ್.ಫಿಲ್ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡದೇ ಇರುವದರಿಂದ ಆ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಲಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಕೊಂಚ ಸಮಾಧಾನವಾಯಿತು. ಆದರೂ ನಾನೂ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಏಕೋ ಅವಮಾನವಾದಂತೆನಿಸಿ ಥಟ್ಟನೆ "ಬರಿ ಭಾರತೀಯರನ್ನು ಮಾತ್ರ ಏಕೆ ದೂರುತ್ತೀರಿ? ಬ್ರಿಟಿಷರು, ಅಮೆರಿಕನ್ನರು, ಲಿಬಿಯನ್ನರು ಯಾರಾದರು ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿರುವ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರದು ಇದೇ ಕತೆ ಆಗಿರಬಹುದಲ್ಲವೆ?" ಎಂದು ಮರು ಸವಾಲೆಸೆದೆ. ಬಹುಶಃ ಅವರ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಅದು ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರ ಆಗಿರದೆ ಇದ್ದುದರಿಂದಲೋ ಅಥವಾ ಮಾತಿನ ಜಟಾಪಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಾತಿನ ಧಾಟಿಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೆ ಹಾಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರಿಂದಲೋ ಏನೋ ಅವರೂ ಕೋಪಿಸಿಕೊಂಡು ಚರ್ಚೆ ಆರಂಭವಾಗುವದಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ ಎದ್ದು ಹೋದರು. ಮೇಲಾಗಿ ಆ ಚರ್ಚೆ ಯಾವುದೇ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯಿಲ್ಲದೆ ಮಾತಿನ ಭರದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಪೂರ್ವ ಸಿದ್ಧತೆ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ವಾದಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಲು ಹೋಗಲಿಲ್ಲ. ಏಕೋ ಏನೋ ಅವರ ಮಾತುಗಳು ನನ್ನ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಹುಳುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟವು. ಅವರು ಎದ್ದು ಹೋದ ಮೇಲೆ ಈ ಭಾರತೀಯರನ್ನು, ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು, ಅಮೆರಿಕನ್ನರನ್ನು, ಲಿಬಿಯನ್ನರನ್ನು ಒತ್ತಟ್ಟಿಗಿಟ್ಟು ಸುಮ್ಮನೆ ಈ ಎಮ್.ಫಿಲ್. ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಡಿಗ್ರಿಗಳ ಕುರಿತು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಯೋಚಿಸತೊಡಗಿದೆ. ಹಾಗೆ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ಹೋದಂತೆ ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ದಿನಗಳು ಅಕ್ಯಾಡೆಮಿಕ್ ದಿನಗಳು ನೆನಪಾದವು.

ನಾನು ಧಾರವಾಡದ ಕಿಟೆಲ್ ಕಾಲೇಜಿನ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಿ.ಯು.ಸಿ.ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ ನಮಗೊಬ್ಬ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಾಪಕರಿದ್ದರು. ಅವರು ಮಾಡಿದ್ದು ಬರಿ ಎಮ್.ಎ. ಆದರೆ ಅವರು ಪಾಠ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ರೀತಿಗೆ ತರಗತಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಕಿಕ್ಕಿರಿದು ತುಂಬಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಾಷಾ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ಅಲಕ್ಷಿಸುವ ಅದರಲ್ಲೂ ಕನ್ನಡ ವಿಷಯವನ್ನು ಅಲಕ್ಷಿಸುವ ವಿಜ್ಞಾನದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಹ ಅವರ ತರಗತಿಗೆ ತಪ್ಪದೇ ಹಾಜರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ನಾವು ದ್ವಿತಿಯ ಪಿ.ಯು.ಸಿ.ಗೆ ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಆ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಮೂರು ತಿಂಗಳು ಮೆಟರ್ನಿಟಿ ಲೀವ್ ಮೇಲೆ ಹೋಗಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಜಾಗಕ್ಕೆ ನಮ್ಮದೇ ಕಾಲೇಜಿನ ಆರ್ಟ್ಸ್ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಬೇರೊಬ್ಬ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಾಪಕರನ್ನು ಡೆಪ್ಯೂಟ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಆಕೆ ಅದಾಗಲೆ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕತೆ, ಕವನ, ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಲೇಖಕಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವರು ಪಾಠ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಎಷ್ಟು ನೀರಸವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತೆಂದರೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೆಲ್ಲಾ ಅವರನ್ನು ಛೇಡಿಸುತ್ತಾ, ಗೇಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾ ಕಾಲ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರರ್ಥ ಅವರಲ್ಲಿ ವಿಷಯ ಜ್ಞಾನ ಏನೇನೂ ಇರಲಿಲ್ಲವಂತಲ್ಲ. ಮೊದಲಿದ್ದ ಅಧ್ಯಾಪಕರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜ್ಞಾನ, ವಿಷಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಅವರಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವ ಕಲೆ ಅವರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಏನೋ ಹೇಳಲು ಹೋಗಿ ಏನನ್ನೋ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೆಲ್ಲಾ ಗೊಳ್ಳೆಂದು ನಕ್ಕು "ಇವರಿಗೆ ಅದ್ಯಾರು ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಕೊಟ್ಟರೋ" ಎಂದು ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಷ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದವರು, ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಬರಿ ಎಮ್.ಎ. ಮಾಡಿದವರು ಇದ್ದರು. ಬರಿ ಎಮ್.ಎ. ಮಾಡಿದ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಪಾಠ ಮಾಡಿದಷ್ಟು ಈ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಮಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇವರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಗ್ರಹಿಕೆಗೆ ಯಾವತ್ತೂ ನಿಲುಕುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಗಣಿತ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಮೂವರು ಅಧಾಪಕರಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಬರಿ ಎಮ್.ಎಸ್ಸಿ ಪದವಿಯಲ್ಲಿ ತೃಪ್ತಿಪಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಪಾಠ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಹುಚ್ಚು ಹಿಡಿಸಿಕೊಂಡು ಸರಿಯಾಗಿ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಕೊನೆಗೂ ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿದು ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮುಗಿಸಿ ಕ್ಲಾಸ್ ರೂಮಿಗೆ ಬಂದಾಗ ನಮಗೆ ಅಂಥ ಯಾವುದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಾಣಿಸಲಿಲ್ಲ.

ನಾನು ಮುಂದೆ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಆರ್ಟ್ಸ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಮಂಡ್ಯದ ಪಿ.ಇ.ಎಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡಾಗಲೂ ಈ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿರುವ ಅಧ್ಯಾಪಕರಿಂದ ಅಂಥ ವಿಶೇಷವಾದದ್ದೇನೂ ಲಭಿಸಲಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಇಂಗ್ಲೀಷ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಎಂಟು ಜನ ಅಧ್ಯಾಪಕರಲ್ಲಿ ಆರು ಜನ ಬರಿ ಎಮ್.ಎ. ಮಾಡಿದವರು, ಒಬ್ಬರು ಅದಾಗಲೆ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿ ಬಹಳ ದಿವಸಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಅರ್ಧ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಚನ್ನಾಗಿ ಪಾಠವನ್ನೇನೊ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಉಳಿದ ಅಧ್ಯಾಪಕರಂತೆ ಎಲ್ಲ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ತಲುಪುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮಹಾಶಯರು ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿರುವ ಪದ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಆರಂಭಿಸಿ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಇನ್ಯಾವುದೆ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಜಿಗಿದು ಕೊನೆಗೆ ಆ ಪದ್ಯಕ್ಕೆ ಏನೇನೂ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ತಮ್ಮ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿ ತರಗತಿ ಮುಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ಇಂಗ್ಲೀಷ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಹೇಗೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಸದಾ ಪಾಠ ಹೇಗೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ತಯಾರಾಗಿ ಬಂದು ಶೇಕ್ಷಪೀಯರ್‍ನ "ಮ್ಯಾಕ್‍ಬೆತ್" ನಾಟಕ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ನಮಗೆ ನಾಟಕ ನೋಡಿದಷ್ಟೆ ಖುಶಿಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬರ್ನಾಡ್‍ಶಾನ "ಪಿಗ್ಮ್ಯಾಲಿಯನ್" ನಾಟಕದ ವಸ್ತುವನ್ನು ಅವರಷ್ಟು ಚನ್ನಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿದಷ್ಟು ಬಹುಶಃ ಬರ್ನಾಡ್‍ಶಾನ ನಾಟಕಗಳ ಮೇಲೆ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದವರೂ ಸಹ ಅಷ್ಟು ಚನ್ನಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಇಂಗ್ಲೀಷ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ತಮ್ಮ ಎಮ್.ಎ. ಡಿಗ್ರಿ ಜೊತೆಗೆ ದೆಹಲಿಯ ನಾಟಕ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಮುಗಿಸಿ ಬಂದಿದ್ದರಷ್ಟೆ. ಆದರೆ ಹೆನ್ರಿಕ್ ಇಬ್ಸನ್‌ನ "ಎ ಡಾಲ್ಸ್ ಹೌಸ್" ನಾಟಕದ ನೋರಾಳ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಪರಕಾಯ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿ ಪಾಠ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ನಾವೆಲ್ಲಾ ರೋಮಾಂಚಿತರಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಇನ್ನು ಇತಿಹಾಸ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರೊಫೆಸರ್‍ರೊಬ್ಬರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪಿಎಚ್.ಡಿಗಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಮೂಡು ಸಹ ಅವರಿಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವರು ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾಲದ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ, ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಇತಿಹಾಸಕಾರರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ಕೆಲವು ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರೆ ನಾವೆಲ್ಲಾ ಬೆಕ್ಕಸ ಬೆರಗಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅಷ್ಟೆ ಅಲ್ಲದೆ ಅವರಿಗೆ ಇತಿಹಾಸವನ್ನಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರವಾದ ಜ್ಞಾನವಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ನಾವು ಅವರನ್ನು "ವಾಕಿಂಗ್ ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದೆವು.

ಮುಂದೆ ನಾನು ಎಮ್.ಎ ಮಾಡಿ ಅಧ್ಯಾಪಕನಾಗಿ ವೃತ್ತಿ ಬದುಕು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡುವದು ತೀರ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಲೇಜೊಂದರಲ್ಲೇ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದವರು ಕನಿಷ್ಟ ಪಕ್ಷ ಎರಡು ಅಥವಾ ಮೂರು ಜನ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಗೆಲ್ಲಾ ನನಗೆ ಈ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದವರೊಂದಿಗೆ ಭಿನ್ನ ರೀತಿಯ ಅನುಭವಗಳಾಗಿವೆ. ನಾನು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲೇಜೊಂದರಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದ ಎಷ್ಟೋ ಜನಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲೀಷನಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವದಿಕ್ಕೆ ಬರುವದಿರಲಿ ಒಂದು ವಾಕ್ಯವನ್ನು ಸಹ ತಪ್ಪಿಲ್ಲದೆ ಬರೆಯಲು ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಎರಡು ಕೊಂಬುಗಳು ಬಂದವರಂತೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತಾ ನಮ್ಮನ್ನೆಲ್ಲಾ ತಮ್ಮ ಗುಂಪಿನಿಂದ ಹೊರಗೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದರು. ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತ ಇಂಜಿನೀಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜೊಂದರಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕನಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಾಗ ಸಮ ಮೊತ್ತದ ಅನುಭವವಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ನನಗೆ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಇಲ್ಲ ಅನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಳದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೇಟು ಬಿದ್ದಿದೆ. ಆಗೆಲ್ಲಾ ನಾನು "ಈ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದವರು ಅಂಥ ವಿಶೇಷವಾದದ್ದೇನೂ ಕಲಿಸುವದಿಲ್ಲವಲ್ಲ? ಆದರೂ ಏಕೆ ಈ ತಾರತಮ್ಯ?" ಎಂದು ಬೇಸರ ಪಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಿದೆ. ಬರುಬರುತ್ತಾ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡುವದು ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿದವರನ್ನೇ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತಾಯಿತು. ಒಂದು ಸಾರಿ ನಾನು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತ ಖಾಸಗಿ ಕಾಲೇಜೊಂದರ ಸಂದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾದಾಗ "ಅಯ್ಯೊ, ನೀವಿನ್ನೂ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿಲ್ಲವೆ? ಈ ಫೀಲ್ಡಗೆ ಬಂದು ಏಳು ವರ್ಷ ಆಯ್ತು. ಹೋಗಲಿ ಎಮ್.ಫಿಲ್. ಆದರೂ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ" ಎಂದು ನನ್ನನ್ನು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರನ್ನು ಕಾಣುವಂತೆ ಕಂಡು ಪುಕ್ಕಟ್ಟೆ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಕಳಿಸಿದರೆ ಹೊರತು ಅವರಿಗೆ ನನ್ನ ಬೇರೆಲ್ಲ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಕಾಣಿಸದೆ ನನ್ನನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.

ಒಂದು ಸಾರಿ ನಮ್ಮ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಬಿ.ಎ. ತರಗತಿಗೆ ಬಸವಣ್ಣ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭುವಿನ (ಇಂಗ್ಲೀಷ ಅನುವಾದ) ವಚನಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ "ಕಲ್ಚರ್ ಯ್ಯಾಂಡ್ ಸೊಸಾಯಿಟಿ" ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಉಪನ್ಯಾಸವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದೆವು. ಅಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲು ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದ್ದೆವು. ಅವರು ಅದಾಗಲೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಸೆಮಿನಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧ ಮಂಡಿಸಿ ಬಂದಿದ್ದರು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾವೆಲ್ಲಾ ಅವರು ಏನು ಮಾತನಾಡಬಹುದೆಂದು ಭಾರಿ ಕುತೂಹಲದಿಂದ ಕಾಯುತ್ತಾ ಕುಳಿತಿದ್ದೆವು. ಕೊನೆಗೂ ಅವರ ಭಾಷಣ ಶುರುವಾಯಿತು. ಶುರುವಾದ ಮೊದಲ ಅರ್ಧ ಘಂಟೆ ಅವರು ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರಿಕೃತವಾಗಿದ್ದರು. ಆನಂತರ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಜಿಗಿದು ಏನೇನೋ ಹೇಳಿ ಒಂದು ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಬೇಕಿದ್ದ ಭಾಷಣವನ್ನು ಮೂರು ಘಂಟೆಗಳವರೆಗೆ ಕೊರೆದು ಕೊನೆಗೂ ಮುಗಿಸುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲದೆ ನಾವೂ ಸುಸ್ತಾಗಿದ್ದೆವು. ಇನ್ನೊಂದು ಸಾರಿ ನಮ್ಮ ಕಾಲೇಜಿನ ಇಂಗ್ಲೀಷ ವಿಭಾಗದಿಂದ " ದಿ ಇಂಪ್ಯಾಕ್ಟ್ ಆಪ್ ವೆರ್ನ್ಯಾಕ್ಯುಲರ್ ಆನ್ ಲರ್ನಿಂಗ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ ಲಾಂಗ್ವೇಜ್" ಎನ್ನುವ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಸೆಮಿನಾರೊಂದನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದೆವು. ಅಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲು ಒಟ್ಟು ಆರು ಜನ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅವರಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಮಾತ್ರ ಎಷ್ಟನ್ನು ಹೇಳಬೇಕೋ, ಏನನ್ನು ಹೇಳಬೇಕೋ ಅಷ್ಟನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೇಳಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಂದ ಚಪ್ಪಾಳೆ ಗಿಟ್ಟಿಸಿದರು. ಉಳಿದ ನಾಲ್ಕು ಜನರಲ್ಲಿ ಮೂವರ ಮಾತುಗಳು ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹಾರಿ ಹೋದರೆ, ಒಬ್ಬರ ಮಾತುಗಳಂತು ನಮ್ಮ ಮೊಣಕಾಲಿನಿಂದ ಮೇಲೇರುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ಒಮ್ಮೆ ನಮ್ಮ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ನ್ಯಾಕ್ (NAAC) ಕಮಿಟಿ ಬಂದಾಗ ನಮ್ಮ ಇಂಗ್ಲೀಷ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನು "ನೀವು ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿಯೂ ಇನ್ನೂ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡಿಲ್ಲವೆ?" ಎಂದು ಕಮಿಟಿ ಅವರನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಕೇಳಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕವರು ತಾಳ್ಮೆಯಿಂದ "ಪಿಎಚ್.ಡಿ. ಮಾಡಿದರೆ ನನಗೊಂದು ಇನ್ಕ್ರೀಮೆಂಟ್ ಸಿಗುವದು ಬಿಟ್ಟರೆ ಅದರಿಂದ ನನಗಾಗಲಿ, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗಾಗಲಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುವದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಮುಖಕ್ಕೆ ಹೊಡೆದ ಹಾಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಅವರ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೊಂದು ಸತ್ಯ ಅಡಗಿದೆ ಅಲ್ಲವೆ? ಎಮ್.ಫಿಲ್. ಅಥವಾ ಪಿಎಚ್.ಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಧ್ಯಾಪಕನ ಪಾಠಗಳು ನಿಜಕ್ಕೂ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುತ್ತವೆಯೆ? ಅವರ ಪಿಎಚ್.ಡಿಗಳಿಂದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಲಾಭವಾಗುತ್ತದೆಯೆ? ಆ ಡಿಗ್ರಿಗಳು ಬೇಕೆ? ಅವುಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆಯೆ? ನೇಮಕಾತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕೆ? ಅವನ್ನೇ ಮಾನದಂಡವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸಂಬಳದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ತಾರತಮ್ಯ ಮಾಡುವದು ಸರಿಯೆ? ಕಲಿಸುವಿಕೆಗೂ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡುವದಕ್ಕೂ ಏನಾದರು ಸಂಬಂಧವಿದೆಯೆ? ಅಸಲಿಗೆ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಎಂದರೆ ಒಂದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡುವ ರಿಸರ್ಚ್ ಡಿಗ್ರಿಯೇ ಹೊರತು ಟೀಚಿಂಗ್ ಡಿಗ್ರಿ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ. ಇದರರ್ಥ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ, ಯೂನಿವರ್ಷಿಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರನ್ನು ಹೇಗೆ ರಿಸರ್ಚ್ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ತರಬೇತಿಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಹೊರತು ಹೇಗೆ ಕಲಿಸಬೇಕೆಂದು ತರಬೇತಿಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ದುರಂತವೆಂದರೆ ಇವತ್ತು ಅಕ್ಯಾಡೆಮಿಕ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡುವದು ದೊಡ್ದ ಸಾಧನೆಯೆಂಬಂತೆ, ದೊಡ್ಡ ಕ್ವಾಲಿಫಿಕೇಶನ್ ಎಂಬಂತೆ ಬಿಂಬಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ನೇಮಕಾತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಡಿಗ್ರಿಗಳನ್ನೇ ಮಾನದಂಡವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅಂಥವರಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ಕೊಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡದಿದ್ದರೆ ಅಧ್ಯಾಪಕನ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಲೂ ಯೋಗ್ಯನಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಮೂಡುತ್ತಿದೆ. ಇಂಥ ವಾತಾವರಣ ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಹೋಗಬೇಕಾಗಿದೆ. ಈಗೀಗ ಮುಂದುವರಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಒಬ್ಬ ಅಧ್ಯಾಪಕನ ಪಿಎಚ್.ಡಿ.ಗೂ ಹಾಗೂ ಆತ ಪಾಠ ಮಾಡುವದಕ್ಕೂ ಏನೂ ಸಂಬಧವಿಲ್ಲವೆಂದು ತಿಳಿದು ಅವುಗಳನ್ನು ಕೈ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಬರಿ ಕೌಶಲ್ಯ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾತ್ರ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪರಿಪಾಠವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಇದರರ್ಥ ಪಿಎಚ್.ಡಿ ಮಾಡುವದನ್ನು ಆಯಾ ಅಧ್ಯಾಪಕನ ಆಸಕ್ತಿಗೆ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತಿದೆಯೆ ಹೊರತು ಖಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವದಾಗಲಿ ಹಾಗೂ ಅದನ್ನೇ ಮಾನದಂಡವಾಗಿಸಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವದನ್ನಾಗಲಿ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ. ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಇದೆ ಪರಿಪಾಠವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಆಗುವದಿಲ್ಲವೆ? ಕಾಲೇಜುಗಳು, ಯೂನಿವರ್ಷಿಟಿಗಳು ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿ ಆ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಾರವೆ? ಈ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞರು, ಬುದ್ಧಿ ಜೀವಿಗಳು ಏನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ?

[ಈ ಲೇಖನವು "ದಟ್ಸ್ ಕನ್ನಡ" ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. http://thatskannada.oneindia.in/nri/article/2009/0205-indian-teachers-over-qualified-under-skilled.html]

-ಉದಯ ಇಟಗಿ

Time

A rounded clock
We are: me and he.
I am the one hand
And he the other.
Sometimes
I’ll step forward
And he backward
Or else
He‘ll be forward
And I backward.
We push the time together
And move on 
Weave many circles too.
Sometimes somewhere
In a day
We meet each other
And fasten ourselves in
Each other’s arms

And feel hot
I am not there
Without him,
And he without me.
Should we move,
We should move together.
And should we halt,
We should halt together at once.
From Kannada: K.C.Mamatha Harihar
To English: Uday Itagi

Floods

Floods ,floods
What are they?
Pulling houses
Cutting souls
Rushing and ravening
Making hissing sound
Floods, floods
What are they?

Shrines and towers
Tumble down
Old statues float on
Lights go out
Wires get cut
Musical instruments groan
Floods, floods
What are they?

Hearts break down
And fall apart
Cracks of suspicion
Horror and fear
Open up every where
Floods, floods
What are they?

Every face appears masked
And hearts get hidden
Can masked face and hidden
Hearts speak?
Alleviate or aggravate
Nor floods speak
Floods, floods
What are they?

From Kannada: G.S. Shivarudrappa
To English: Uday Itagi